secretaris@vleermuizendorp.nl

Auteur: Neede Bat Village Foundation

  • Novia in Noordijk

    Vleermuizen-avond Vrouwenvereniging Novia Noordijk

    Op Woensdagavond 19 april 2023 waren we te gast bij Vrouwenvereniging Novia te Noordijk. Wilko zou dit keer gastspreker zijn en alles over de vleermuis vertellen, met Hillie, Erika en Judith als Vleermuizengidsen. De opkomst was goed en nadat we in eerste instantie geïmproviseerde gordijnen voor de ramen hadden geplakt, (de avondzon scheen nog naar binnen op de beamer…), ging Wilko snel van start. De dames waren geboeid door alle informatie. En er werden veel vragen gesteld. Filmpjes over de vleermuis werden met belangstelling bekeken en iedereen bleek gerustgesteld dat vleermuizen niet zomaar in je haar komen vliegen…

    De zon ging onder en rond 21.15 uur was het tijd om naar buiten te gaan en de Vleermuizen dan toch eindelijk te gaan spotten..! We gingen in twee groepen uiteen en we zagen, ondanks de kou, toch meteen een aantal gewone dwergvleermuizen en zelfs de Laatvlieger foerageren in de prachtige oranje avondgloed! De batdetectoren werden ook bekeken en uitgelegd en rond 21.45 uur werd de avond afgesloten in het mooie Noordijk met de prachtige boerderijen. 

    Met dank aan de dames Novia! Wilko, Hillie, Erika en Judith

  • Marveld met Pasen

    Het blijft een spannende gebeurtenis, de eerste excursie van het jaar. Net als vleermuizen moeten ook wij uit onze winterslaap komen. Komen wij met genoeg mensen eruit? Hebben wij voldoende parate vleermuiskennis en is er nog wel interesse naar vleermuizen? Vooral het eerste en laatste hadden wij onderschat, want gaandeweg zaterdagmiddag stroomden de aanmeldingen binnen en hadden wij meer gidsen nodig. Uiteindelijk bleef de teller op 45 geïnteresseerden steken en kregen wij dankzij Whatsapp 5 gidsen bij elkaar. Met onze kennis was niets aan de hand, die had de winter ruimschoots overleefd.

    Wilko nam ons aan de hand van een nieuwe presentatie mee in het leven van de Chiroptera (Latijns: handvleugeligen). Het was mooi om te zien dat de aanwezige kinderen al veel kennis van vleermuizen hadden en dat zij geen angst voor deze dieren hadden. Gelukkig, want hier is absoluut geen reden voor.

    Met informatie over zwemmende en poepende vleermuizen wist Wilko de kinderen aan zich te binden. Ook voor het volwassen deel van het publiek was er voldoende informatie betreffende het wel en wee voor vleermuizen bij het isoleren van spouwmuren, Exclusion Flaps, de beschermde status van vleermuizen en een lastig rekensom over hoeveel insecten zij per nacht eten.

    Vlak voordat wij naar buiten gingen was er discussie over waar Vlissingen lag. Vloog die ene vleermuis vanuit Engeland Nederland binnen bij Vlissingen? Kijk zelf naar de kaart. 

    Tijd om naar buiten te gaan.

    Het was frisjes, om en nabij de 10 graden en dit ligt op de grens van vleermuisactiviteit. Blijven ze een nachtje binnen of gaan zij op jacht naar insecten. Ook onder vleermuizen blijken er individuen te zijn die houden van gokje. Wij liepen met jassen en hadden geen last van muggen, blijkbaar waren er wel muggen of ander vliegende insecten want bij een vijver in het midden van Marveld gingen onze batdetectoren eventjes tekeer. Voor velen was het te donker om ze te zien vliegen, vele kinderen zagen ze gelukkig wel 

    Foto’s: Casper

    Arie, Casper, Erika, Gilbert, Wilko, Kevin

  • De eerste stap!

    Al maanden liepen wij rond met het idee om ons eigen vleermuisdetectoren te bouwen. Maar nu begin maart was het dan zover. Onder de strakke leiding van Eef kregen wij eerst uitleg over het gekozen apparaat, vervolgens wat uitleg over solderen en toen mochten wij een circuitje gaan solderen op een Breadboard. Een LED-lampje die door middel van een schakelaar aan en uit gezet kon worden.

    Klinkt mogelijk eenvoudig, echter voor sommigen was het de eerste keer dat ze een soldeerbout in handen hadden gehad, en voor anderen was de laatste keer 30 jaar geleden. En dan verleer je wel bepaalde zaken. En, solderen zonder leesbril gaat toch soepeler dan met:-).

    Hoe plaats je een soldeerbout op een breadboard, hoe smelt je de tin, hoe verbind je de componenten en nog vele andere vragen werden tijdens het practicum-uurtje gesteld.

    Aan het begin van de avond klonken optimistische geluiden, dat wij vanavond naar huis zouden gaan met werkende batdetectoren. Veel te optimistisch, aangezien wij naar huis gingen met een LED-lampje die aan en uit gezet kon worden door een schakelaar.

    Maar even wat achtergrondinformatie. Wij hebben ervoor gekozen als Stichting Vleermuizendorp Neede 6 Teensy-Bat detectoren te bouwen en hiermee heeft onze aanvoerder intensief contact gehad met Edwin Houwertjes (https://www.teensybat.com/).

    Redenen waarom wij hiervoor gekozen hebben:

    1. Door de Teensy-Bat kunnen we de vleermuizen zowel horen als zien.
    2. Tevens werken de apparaten stand-alone met opname-faciliteiten. Hierdoor valt achteraf met software te analyseren wat er de afgelopen nacht gevlogen heeft.

    Dit zal zeker zorgen voor vele nieuwe mogelijkheden voor onze stichting. Wat deze allemaal zijn, dit zal in de komende maanden duidelijk worden.

    Wij gingen allen wijzer en vaardiger naar huis.

    Wordt vervolgd…..

    Eef, Hillie, Wilko, Arie, Pieter, Andrea & Kevin

  • Europese Nacht van de Vleermuis bij Camping Tamaring in Ruurlo

    In het laatste volledige weekend van augustus wordt jaarlijks de Nacht van de Vleermuis georganiseerd. In vele landen in Europa wordt dit weekend aandacht besteed aan vleermuizen en in Nederland zijn er zo’n kleine 100 activiteit verspreid over het gehele land. Internationaal gezien is het in 2022 de 26ste keer dat de Bat Night plaatsvindt, als initiatief van Eurobats. Eurobats is een Europees georiënteerde organisatie met als hoofddoel het beschermen van Europese vleermuizen.

    Wij begonnen binnen met gesprekken over vleermuizen en waren benieuwd naar de voorkennis die mensen meebrachten. Dit was hoog, net trouwens als de leeftijd van vele bezoekers. Hing dit samen, of geldt hier: wijsheid komt met de jaren😊? Trouwens, vleermuizen kunnen ook een hoge leeftijd bereiken! De langstlevende vleermuis is een Brandt’s vleermuis van maar liefst 41 jaar, en die is na vangst losgelaten. Dus wie weet hoeveel jaartjes er nog bij zijn gekomen?

    Na een korte presentatie waarin verschillende vooroordelen over vleermuizen de wereld uit geholpen zijn was het tijd om naar buiten te gaan. De diertjes in levende lijve zien vliegen.

    Wij waren amper buiten en de eerste gewone dwergvleermuis vloog over onze hoofden heen en was gauw weer vertrokken. En dit was eigenlijk het verhaal van de avond. Vleermuizen vlogen over ons heen maar bleven weinig foerageren boven ons. Waarom? Hier volgen enige theorieën waarom wij niet al te veel vleermuizen zagen?

    Theorie 1:

    Het waaide mogelijk te hard voor vleermuizen om in de open ruimtes te vliegen. Dit terwijl dit juist de plek is waar ze goed te zien zijn. Als het waait zijn insecten minder actief in de open ruimte en zitten zij meer tussen de beschutting van de bomen, dus vleermuizen er achteraan en minder zichtbaar voor ons☹

    Theorie 2:

    Het is baltstijd. Dieren baltsen om partners aan te trekken en concurrenten op afstand te houden. Het baltsen bij vleermuizen bestaat uit het roepen (ook omschreven als zingen) door de mannetjes om een vrouwtje aan te trekken. Er zijn vleermuissoorten waarbij het roepen gebeurt tijdens het vliegen, echter er zijn ook soorten die vanuit hun verblijfplaats roepen. En deze baltsroepjes zitten bij de dwergvleermuizen in de buurt van de 20kHz. Dus als wij focussen met onze detectoren op geluiden in regio van de 45kHz dan missen wij al deze activiteit. Een mooi leermoment voor ons.

    Dit zijn twee theorieën, maar de waarheid ……..????

    Ondanks de harde wind en baltsende vleermuizen is het ons toch gelukt om enkele tientallen gewone dwergvleermuizen te zien en zeker één laatvlieger. Al met al een geslaagde avond voor de 41 aanwezigen.

    Arie, Andrea, Erika, Judith, Thijs, Wilko & Kevin

     Foto’s: Andrea van der Werff & Janice Collins

  • Storm op onze batdetectoren

    Al enige dagen was er regen beloofd, zelfs onweer zou onze kant op komen. En dat net op 1 van de avonden dat wij met alle vrijwilligers van de SVN wouden wandelen over het Needse Achterveld. Wij wilden wandelen voor het plezier, elkaar beter leren kennen, vleermuizen spotten en genieten van het Needse Achterveld.

    Zoals op een avond als deze wordt de aftrap gedaan met koffie en wat lekkers. Naast dat het gesprek ging over of wij om 20.15 uur of 20.30 uur zouden beginnen, werden wij getrakteerd op mooie vliegmanoeuvres van enige libellen. Waren het Paardenbijters of Blauwe Glazenmakers? Daar ging het gesprek niet over, wij zijn tenslotte vleermuisdeskundigen bij elkaar.

    Met een vergunning op de mobiel begonnen wij omstreeks 20.45 uur te wandelen. Het was nog licht, geen vleermuizen dus, mooi de tijd om enige collega’s beter te leren kennen. Het praat ook wat fijner als je elkaar kunt zien:-)

    Een half uur later was het een stuk donkerder en toen werden we stil. De vleermuizen werden actief, de dwergjes en de laatvliegers vlogen ons om de oren. Het verschil in grootte, bochtentechniek en vlieglocatie was duidelijk te zien. Onze detectoren klonken als geigertellers of als knappende popcorn, het ligt er maar aan wat je referentie was. Wij liepen ook met zo’n 6 verschillende detectoren, van zelfbouw tot professioneel, van handmatig instellen tot automatische scan en met of zonder display. Voor ieder wat wils dus en veel vergelijkingsmateriaal.

    Maar waar vliegen vleermuizen? Vanavond was te zien dat zij zich voornamelijk ophielden bij eikenbomen. En de reden hiervan? Dit is eigenlijk vrij simpel: eten. In en om een eik leven minstens 1000 soorten levensvormen. Je kan met recht zeggen dat de eik bruist van leven. Van die 1000 soorten zijn er ongeveer 450 insectensoorten. Ter vergelijking, de Amerikaanse eik telt slechts 13 insectensoorten!!

    Als Stichting Vleermuizendorp Neede kunnen wij spreken over een succesvolle Teambuildingsavond op de hei 😊.

    En wij waren maar wat blij met de onweergeluiden op onze batdetector.

    Dank aan Wilko voor het regelen van de koffie, Judith voor de koekjes, Erika (en Staatsbosbeheer) voor de vergunning, en Pieter, Hillie en Judith voor het filmpje en de foto’s.

    Een impressie van de avond is hier te vinden

  • Innovatief of toch Old School

    Op 11 juni waren wij voor het laatst bij Camping Tamaring. Toen moesten wij de concurrentie aangaan met de Nederlandse heren die tegen Polen voetbalden. Vanavond (16 juli) hadden de Nederlandse Leeuwinnen een rustdag en bestond de concurrentie uit o.a. Duitsland tegen de Finnen. Die konden wij eenvoudig hebben en met een opkomst van zo’n 40 mensen voelden wij ons vanaf het begin overwinnaars.

    Wij begonnen met een innovatieve opdracht (of mogelijk old school) met flip-overs op verschillende tafels waarbij de bezoekers hun kennis van vleermuizen konden etaleren. Of, zoals veel kinderen deden, het tonen van hun tekenkunsten door de mooiste vleermuizen te tekenen. Bij elk van de vier tafels zat een vleermuisdeskundige om op allerlei vragen in te gaan en interesse te wekken voor dit bijzondere diertje. Het is tenslotte het enige zoogdier ter wereld dat actief kan vliegen.

    Omstreeks 21 uur waren de flip-overs vol en was het tijd voor een presentatie vol interactie en filmpjes. Kinderen naar voren halen om te kijken wie de meeste soorten kent, en ook naar voren halen om te kijken of echolocatie iets is wat kinderen kunnen leren. Tja, oefening baart kunst.

    Maar naast de enthousiasmerende werkvormen werd er ook informatie overgedragen, genoeg om een spreekbeurt mee te vullen bleek al snel. Vooraan zat een jongeman op zijn telefoon te typen, niet aan het gamen maar om aantekeningen te maken. En dat in zijn zomervakantie.

    Omstreeks 22 uur naar buiten om in drie groepen over en buiten de camping te wandelen en te spotten. Gelukkig was het een prachtige vleermuisavond, windstil, geen bewolking en een temperatuur van ruim boven de 10 graden. Naast insecten is dit alles wat nodig is om vleermuizen naar buiten te lokken. En ze kwamen naar buiten.

    Het duurde een kwartiertje voordat wij de eersten zagen en deze vlogen boven het zandweggetje voor de camping. En het waren er meerdere. De gewone dwerg liet zich als eerste zien, de laatvlieger deed er wat langer over en toen waren ze samen te zien. Wat dan duidelijk wordt is het verschil in grootte en wendbaarheid tijdens het vliegen. Een laatvlieger is te vergelijken met een vrachtwagen en de gewone dwerg met een wendbare sportauto.

    Nadat de excursie achter de rug was hebben wij wat gedronken met Jan, de eigenaar van de camping. Dat bood ons mooi de gelegenheid om afspraken te maken voor 27 augustus. Het weekend van de 27ste is het de Europese nacht van de vleermuis en dan worden er vele vleermuis-gerelateerde activiteiten georganiseerd. Wij zijn dan weer aanwezig in Ruurlo om mensen kennis te laten maken met dit unieke diertje. Bent u erbij?

    Voor meer informatie, bezoek de volgende website: https://www.nachtvandevleermuis.nl.

    Het was een geslaagde avond met enthousiaste bezoekers, vooral dat laatste zorgt voor een topavond.

    Suzan, Hillie, Erika, Anke & Kevin.

    Foto’s: Erika Ordelman & Hillie van de Peppel

  • Zomeravond in Ruurlo

    Vol goede moed gingen wij naar Camping Tamaring in Ruurlo. Het was prachtig weer en hiermee bedoelen vleermuis-mensen: windstil, omstreeks 20 graden Celsius en helder. Vleermuizen moesten zich vanavond vertonen en wij hoopten op veel publiek.

    Zo ongeveer het eerste wat wij hoorden bij aankomst was dat het Nederlands elftal moest voetballen tegen Polen, gelijk gingen onze verwachtingen naar beneden. Konden wij de concurrentie met de Oranje Leeuwen aan?

    Of wij de concurrentie aankonden of niet mag je zelf bepalen. Wij hadden 9 gasten (volwassenen) en met 7 gidsen/stagiaires hadden wij een mooi groepje bij elkaar en het plezier was er zeker niet minder om. En de vleermuizen, die voerden een heerlijk voorstelling voor ons op. Volgens de theorie gaan bepaalde vleermuissoorten bij zonsondergang op zoek naar eten, echter dit was vanavond niet het geval. Zonsondergang was om 21.55 uur en pas zo tegen 22.30 uur zagen wij de eerste vleermuizen tegen de lichte hemel verschijnen. De tijd er tussen zijn angstige momenten voor een gids, zien wij iets of niets?

    Wat hebben wij gezien? Vanzelfsprekend de Gewone Dwergvleermuis & de Laatvlieger. Vooral de Laatvlieger was actief en scheerde meerdere keren vlak boven onze hoofden. De geluiden van verwondering in onze groep waren net zo prachtig om te horen als de geluiden van de Laatvlieger op onze batdetectoren.

    Als laatste, bij de ingang van de camping, werden wij nog getrakteerd op een overvliegende Rosse Vleermuis (zie hiernaast).

    Wij hebben genoten van onze avond. Hoe was dat met de voetbalsupporters die Nederland gelijk zagen spelen tegen Polen met 2 – 2? 

    Wilko, Arie, Anke, Thijs, Casper, Andrea & Kevin

  • Opfriscursus voor onze Gidsen

     
    Aan het begin van het vleermuis-seizoen is het onze gewoonte om bij elkaar te komen en de kennis die wij door de jaren heen hebben vergaard uit winterslaap te halen. Eind April was het zover en in Neede kwamen wij op een donderdagavond bij elkaar om ons voor te bereiden op de zomermaanden en de komende vleermuisexcursies. Zelfs over een dier dat al meer dan 60 miljoen jaar door de nachtelijk hemel vliegt zijn er nieuwe aspecten te leren, en dit is tijdens een gezellige en informatieve avond gebeurd. Lisette Platjouw heeft hieronder een prachtig vleermuis getekend.

  • Enthousiasme bij Camping Lolotte!

    Om kwart over acht druppelden de eerste bezoekers binnen bij de recreatieruimte van Lolotte. Dit was een mooie behapbare groep, vonden wij, de vleermuisgidsen. Echter al gauw bleek dat de interesse veel groter was. Er werden extra stoelen bijgeplaatst, kinderen zaten op de grond of bij iemand op schoot. Zo vlak na half negen begon de avond met zo’n 70 kinderen en 40 volwassenen. En dat juist op de avond dat Feyenoord de finale behaalde van de Conference League. Wie zou nog beweren dat natuur niet leeft bij de jeugd?

    De presentatie van Kevin, met de goed deelnemende kinderen, eindigde kort na 21 uur en toen was het tijd om naar buiten te gaan om in 3 groepen over de camping te wandelen. Wie zou de eerste vleermuis zien? Was het een mannetje of een vrouwtje? Hoe oud was de vleermuis? 🙂

    Het duurde even voordat wij de eerste vleermuizen zagen vliegen,maar gelukkig zagen vele kinderen vleermuizen al hangend in de boom. Waar het hart vol van is….. De eerste soort die gespot werd, was de gewone dwergvleermuis die zigzaggend heen en weer vloog tussen de boomtoppen op zoek naar kleine insecten.

    Na een rondje over de camping waar verschillende kinderen meer dan 50 vleermuizen geteld hebben (inventariseerders van de toekomst) eindigde de activiteit bij het centraal gelegen meer. Hier zagen wij de laatvlieger overvliegen en waarschijnlijk de watervleermuis vlak boven de wateroppervlakte. Of was dit een gewone dwergvleermuis die dorst had en even wat kwam drinken?

    Al met al een geslaagde vleermuisavond. Onze dank gaat uit naar Sharon en Aart voor hun goede zorgen.

    Suzan, Hillie, Casper, Arie, Erika & Kevin

    Foto’s: Erika, Arie & Casper

  • Vleermuizen spotten op het vroegere Koninginnedag bij Camping Tamaring

    Al enige weken vlogen de vleermuizen om de huizen heen bij onze gidsen in de buurt. Dit moet ook wel, aangezien de dames-vleermuizen voor twee moeten eten en in mei/juni worden de jongen geboren. Deze moeten eerst zo’n 6 weken gezoogd worden voordat ze zelfstandig op insectenjacht kunnen.

    Echter, het was frisjes (net boven 10 graden) op 30 april, zeker tijdens het luisteren naar het verhaal van Kevin in de loods op de camping. Gelukkig was het al snel 21.05 uur, tijd voor de zon om onder te gaan en de vleermuizen om naar buiten te komen, om op zoek te gaan naar hun lievelingseten: vliegende insecten.

    De groep van 25 werd in drieën verdeeld waarbij elke groep uit 1 gids en 1 stagiaire bestond met een groep geïnteresseerde mensen. Al gauw kwamen de vragen over vleermuiskasten, vlieghoogtes, of ze last hadden van vliegtuigen (relevant voor mensen die in de buurt van een vliegveld wonen en vleermuizen een warm hart toedragen) en zaken als lichthinder, meikevers en koolmeesjes als vleermuis-snoepers.

    Er vlogen vleermuizen (goed te horen op de batdetector) en op bepaalde plekken waren ze net te zien, tussen de bomen doorschietend op zoek naar insecten. Save the last for best, dit hadden de Laatvliegers zeker gedaan. Ca 10 minuten bleven ze over ons heen vliegen op jacht naar insecten. Laatvliegers zijn een grote soort (voor Nederlandse begrippen) en vliegen wat meer in het open luchtruim, waardoor zij goed te zien waren.

    De avond werd afgesloten met een mok warme chocolademelk bij Jan & Wenda. Dank voor jullie gastvrijheid.

    Suzan, Judith, Casper, Arie, Anke & Kevin